człowiek (Polnisch) Bearbeiten

Substantiv, m Bearbeiten

Singular Plural
Nominativ człowiek ludzie
Genitiv człowieka ludzi
Dativ człowiekowi ludziom
Akkusativ człowieka ludzi
Instrumental człowiekiem ludźmi
Lokativ człowieku ludziach
Vokativ człowieku
człowiecze
ludzie
 
[1] człowiek (po lewej: mężczyzna, po prawej: kobieta) - Mensch (links: Mann, rechts: Frau)

Worttrennung:

czło·wiek, Plural: lu·dzie

Aussprache:

IPA: [ˈt͡ʃwɔvʲɛk], Plural: [ˈlud͡ʑɛ]
Hörbeispiele:   człowiek (Info), Plural:   ludzie (Info)

Bedeutungen:

[1] Biologie: Mensch (Homo sapiens)
[2] allgemein: Person, Mann
[3] umgangssprachlich, veraltet: Arbeiter, Untergebener

Herkunft:

seit dem 14. Jahrhundert bezeugtes Erbwort aus dem urslawischen *čьlověkъ, das eine verkürzte Form von *čelověkъ darstellt; die weitere Etymologie ist nicht sicher geklärt; vermutlich handelt es sich um ein Kompositum aus *čelo- zu *čeľadь (polnisch czeladź → pl) „Familie, Sippe“ (siehe auch litauisch kelys → lt) und -věkъ, das mit litauisch vaikas → lt „Kind; Sohn, Junge“ und lettisch vaiks → lv identifiziert wird, wodurch sich als Grundbedeutung „der, der zur Sippe/Familie gehört“ beziehungsweise „männliches Sippen-/Familienmitglied“ ergibt; gemeinslawisches Wort, das etymologisch verwandt ist mit niedersorbisch cłowjek → dsb, obersorbisch čłowjek → hsb, tschechisch člověk → cs, slowakisch človek → sk, russisch человек (čelovek→ ru, ukrainisch чоловік (čolovik→ uk, weißrussisch чалавек (čalavek→ be, slowenisch človek → sl, serbisch човјек (čovjek→ sr und bulgarisch чловек (človek→ bg und човек (čovek→ bg[1][2][3]
der Plural ludzie ist ein seit dem 14. Jahrhundert bezeugtes Erbwort aus dem urslawischen *ľudьje, das sich seinerseits auf das indogermanische *leu̯dʰ-i- „Menschen, Leute“ zurückführen lässt, das wiederum von der Wurzel *leu̯dʰ- (polnisch lud → pl) „wachsen“ abstammt; gemeinslawisches Wort, das etymologisch verwandt ist mit niedersorbisch luźe → dsb, obersorbisch ludźo → hsb, tschechisch lidé → cs, slowakisch ľudia → sk, russisch люди (ljudi→ ru, ukrainisch люди (ljudy→ uk, slowenisch ljudje → sl, serbisch људи (ljudi→ sr und bulgarisch люде (ljude→ bg sowie ferner mit litauisch liaudis → lt, lettisch ļaudis → lv und althochdeutsch liuti → goh (neuhochdeutsch Leute)[4][5][6]

Synonyme:

[1] istota ludzka
[3] pracownik, podwładny, robotnik

Gegenwörter:

[1] bóg, maszyna, roślina, zwierzę
[3] pracodawca, obcy, władca

Oberbegriffe:

[1] prymat, ssak

Unterbegriffe:

[1] chłopiec, dziecko, dziewczyna, kobieta, mężczyzna
[1] człowiek jaskiniowy, człowiek neandertalski, człowiek pierwotny, człowiek rozumny, człowiek śniegu

Beispiele:

[1] Człowiek jest istotą o najwyższym stopniu świadomości na Ziemi.
Der Mensch ist das Lebewesen mit dem höchsten Bewusstseinsgrad auf der Erde.
[2] Ten człowiek ucieka!
Diese Person läuft weg!
[3] Major cieszył się szacunkiem wśród swoich ludzi.
Der Major erfreute sich der Wertschätzung unter seinen Untergebenen.

Redewendungen:

[1] człowiek czynu -
[1] człowiek pracy - Arbeitsmensch
[1] człowiek starej daty -
[1] szary człowiek - Durchschnittsbürger
[1] człowiek z krwi i kości -
[2] człowiek za burtą - Mann über Bord

Wortbildungen:

[1] człowieczek, człowieczeństwo, człowieczy, człowiek kopalny, człowiekowaty, filogeneza człowieka (antropogeneza), geografia człowieka (antropogeografia), ludzik, ludziska, ludzki, ludzkość, uczłowieczać, uczłowieczenie, uczłowieczony

Übersetzungen Bearbeiten

[1] Polnischer Wikipedia-Artikel „człowiek
[1, 2] PONS Polnisch-Deutsch, Stichwort: „człowiek
[1–3] Słownik Języka Polskiego – PWN: „człowiek
[*] Słownik Ortograficzny – PWN: „cz%B3owiek

Quellen:

  1. Vasmer’s Etymological Dictionary: „человек
  2. Wiesław Boryś: Słownik etymologiczny języka polskiego. 1. Auflage. Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005, ISBN 83-08-03648-1, Seite 99
  3. Izabela Malmor: Słownik etymologiczny języka polskiego. 1. Auflage. ParkEdukacja – Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa – Bielsko-Biała 2009, ISBN 978-83-262-0146-2, Seite 99
  4. Vasmer’s Etymological Dictionary: „люд
  5. Wiesław Boryś: Słownik etymologiczny języka polskiego. 1. Auflage. Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005, ISBN 83-08-03648-1, Seite 291
  6. Izabela Malmor: Słownik etymologiczny języka polskiego. 1. Auflage. ParkEdukacja – Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa – Bielsko-Biała 2009, ISBN 978-83-262-0146-2, Seite 238

Ähnliche Wörter (Polnisch):

ähnlich geschrieben und/oder ausgesprochen: członek