aedificāre (Latein) Bearbeiten

Verb Bearbeiten

Zeitform Person Wortform
Präsens 1. Person Singular aedificō
2. Person Singular aedificās
3. Person Singular aedificat
1. Person Plural aedificāmus
2. Person Plural aedificātis
3. Person Plural aedificant
Perfekt 1. Person Singular aedificāvī
Imperfekt 1. Person Singular aedificābam
Futur 1. Person Singular aedificābō
PPP aedificātus
Konjunktiv Präsens 1. Person Singular aedificem
Imperativ Singular aedificā
Plural aedificāte
Alle weiteren Formen: Flexion:aedificare

Worttrennung:

ae·di·fi·ca·re

Bedeutungen:

[1] absolut: Gebäude errichten, Gebäude aufbauen
[2] bauen, erbauen, aufbauen, errichten, anlegen
[3] übertragen: erschaffen, gründen
[4] meist christlich, übertragen auf die Seele: aufrichten, erbauen

Herkunft:

Kompositum aus dem Substantiv aedes → la und dem Verb facere → la[1][2]

Synonyme:

[2] construere
[4] corroborare, firmare

Beispiele:

[1] „Prima adulescentia patrem familiae agrum conserere studere oportet; aedificare diu cogitare oportet, conserere cogitare non oportet, sed facere oportet. ubi aetas accessit ad annos XXXVI, tum aedificare oportet, si agrum consitum habeas, ita aedifices, ne villa fundum quaerat.“ (Cato agr. 3, 1)[3]
[1] „ne accuratius ad frigora atque aestus vitandos aedificent;“[4]
[2] „patrem familiae villam rusticam bene aedificatam habere expedit,“ (Cato agr. 3, 2)[3]
[2] „villam urbanam pro copia aedificato. in bono praedio si bene aedificaveris bene posiveris, ruri si recte habitaveris, libentius et saepius venies, fundus melior erit, minus peccabitur, fructi plus capies.“ (Cato agr. 4)[5]
[2] „Torcularium si aedificare voles quadrinis vasis uti contra ora sient,“ (Cato agr. 18,1)[6]
[2] „Cn. Octavio, qui primus ex illa familia consul factus est, honori fuisse accepimus, quod praeclaram aedificasset in Palatio et plenam dignitatis domum, quae cum vulgo viseretur, suffragata domino, novo homini, ad consulatum putabatur.“[7]
[2] „Lucio Domitio Appio Claudio consulibus discedens ab hibernis Caesar in Italiam, ut quotannis facere consuerat, legatis imperat, quos legionibus praefecerat, uti, quam plurimas possent, hieme naves aedificandas veteresque reficiendas curarent.“[8]
[2] „Urbes vero sine hominum coetu non potuissent nec aedificari nec frequentari, ex quo leges moresque constituti, tum iuris aequa discriptio certaque vivendi disciplina;“[9]
[3] „Quibus enim oculis animi intueri potuit vester Plato fabricam illam tanti operis, qua construi a deo atque aedificari mundum facit;“[10]
[3] „nobis stet illud: […] non deesse, si quis adhibere volet, non modo ut architectos, verum etiam ut fabros, ad aedificandam rem publicam, et potius libenter accurrere;“[11]
[4] „propter quod consolamini invicem et aedificate alterutrum sicut et facitis“ (Vulg. 1. Thess. 5,11)[12]
„Darum tröstet einander und einer baue den andern auf, wie ihr es schon tut!“[13]
[4] „qui loquitur lingua semet ipsum aedificat qui autem prophetat ecclesiam aedificat“ (Vulg. 1. Kor. 14,4)[14]
„Wer in Zungen redet, erbaut sich selbst; wer aber prophetisch redet, baut die Gemeinde auf.[15]

Charakteristische Wortkombinationen:

[2] domum aedificare, hiberna aedificare, navem aedificare, oppidum aedificare, urbem aedificare, villam aedificare
[3] rem publicam aedificare

Wortbildungen:

coaedificare, exaedificare, inaedificare, peraedificare, reaedificare, superaedificare
aedificatio, aedificator, aedificium

Übersetzungen Bearbeiten

[1–3] Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „aedifico“ (Zeno.org), Band 1, Spalte 168.
[1, 2, 4] PONS Latein-Deutsch, Stichwort: „aedifico
[1–4] Josef Maria Stowasser, Michael Petschenig, Franz Skutsch: Stowasser. Lateinisch-deutsches Schulwörterbuch. Oldenbourg, München 1994, ISBN 3-486-13405-1 Seite 17.

Quellen:

  1. Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „aedificare“ (Zeno.org)
  2. Josef Maria Stowasser, Michael Petschenig, Franz Skutsch: Stowasser. Lateinisch-deutsches Schulwörterbuch. Oldenbourg, München 1994, ISBN 3-486-13405-1 Seite 17
  3. 3,0 3,1 Marcus Porcius Cato; Antonius Mazzarino (Herausgeber): De agri cultura. Ad fidem Florentini codicis deperditi. 2. Auflage. BSB B. G. Teubner Verlagsgesellschaft, Leipzig 1982 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 11.
  4. Gaius Iulius Caesar, De bello Gallico, 6,22,3
  5. Marcus Porcius Cato; Antonius Mazzarino (Herausgeber): De agri cultura. Ad fidem Florentini codicis deperditi. 2. Auflage. BSB B. G. Teubner Verlagsgesellschaft, Leipzig 1982 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 12.
  6. Marcus Porcius Cato; Antonius Mazzarino (Herausgeber): De agri cultura. Ad fidem Florentini codicis deperditi. 2. Auflage. BSB B. G. Teubner Verlagsgesellschaft, Leipzig 1982 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 28.
  7. Marcus Tullius Cicero, De officiis, 1,138
  8. Gaius Iulius Caesar, De bello Gallico, 5,1,1
  9. Marcus Tullius Cicero, De officiis, 2,15
  10. Marcus Tullius Cicero, De natura deorum, 1,19
  11. Marcus Tullius Cicero, Epistulae ad familiares, 9,2,5
  12. Robert Weber, Roger Gryson (Herausgeber): Biblia Sacra Vulgata. 5. Auflage. Deutsche Bibelgesellschaft, Stuttgart 2007, 1. Thessalonicherbrief Kapitel 5, Vers 11 VUL
  13. Bibel: 1. Thessalonicherbrief Kapitel 5, Vers 11 EU
  14. Robert Weber, Roger Gryson (Herausgeber): Biblia Sacra Vulgata. 5. Auflage. Deutsche Bibelgesellschaft, Stuttgart 2007, 1. Korintherbrief Kapitel 14, Vers 4 VUL
  15. Bibel: 1. Korintherbrief Kapitel 14, Vers 4 EU