aboriri (Latein) Bearbeiten

Verb, Deponens Bearbeiten

Zeitform Person Wortform
Präsens 1. Person Singular aborior
2. Person Singular aborīris
3. Person Singular aborītur
1. Person Plural aborīmur
2. Person Plural aborīminī
3. Person Plural aboriuntur
Perfekt 1. Person Singular abortus sum
aborsus sum
Imperfekt 1. Person Singular aboriēbar
Futur 1. Person Singular aboriar
PPP
Konjunktiv Präsens 1. Person Singular aboriar
Imperativ Singular aborīre
Plural aborīminī
Alle weiteren Formen: Flexion:aboriri

Nebenformen:

aborisci

Worttrennung:

ab·o·ri·ri

Aussprache:

IPA: []
Hörbeispiele:

Bedeutungen:

[1] intransitiv: vergehen, untergehen; versagen
[2] intransitiv, Medizin: (von der Leibesfrucht) abgehen
[3] intransitiv, Medizin: eine Fehlgeburt haben, abortieren
[4] intransitiv, spätlateinisch, übertragen: verlieren

Herkunft:

Ableitung zu dem Verb oriri → la mit dem Präfix ab- → la[1]

Synonyme:

[3] abortare, kirchenlateinisch: abortire

Sinnverwandte Wörter:

[1] occidere, perire

Gegenwörter:

[1] oriri

Beispiele:

[1] „idem hic Dis pater dicitur infimus, qui est coniunctus terrae, ubi omnia oriuntur † vi † aboriuntur; quorum quod finis ortum, Orcus dictus.“ (Varro LL 5,66)[2]
[1] „verum ubi vementi magis est commota metu mens, / consentire animam totam per membra videmus / sudoresque ita palloremque existere toto / corpore et infringi linguam vocemque aboriri, / caligare oculos, sonere auris, succidere artus,“ (Lucr. 3,152–155)[3]
[2] „Sic enim, quod a vobis scilicet abest, pleraeque istae prodigiosae mulieres fontem illum sanctissimum corporis, generis humani educatorem, arefacere et extinguere cum periculo quoque aversi corruptique lactis laborant, tamquam pulcritudinis sibi insignia devenustet, quod quidem faciunt eadem vecordia, qua quibusdam commenticiis fraudibus nituntur, ut fetus quoque ipsi in corpore suo concepti aboriantur, ne aequor illud ventris inrugetur ac de gravitate oneris et labore partus fatiscat.“ (Gell. 12,1,8)[4]
[3] „implentur uno coitu, qui et geminatur propter facilitatem aboriendi.“ (Plin. nat. 8,205)[5]
[3] „Varro Gallo vel Fundanio, de admirandis rebus: ‚vinum, quod ibi natum sit in quodam loco, si praegnans biberit, fieri ut aboriatur‘.“ (Varro in Non. 2,71)[6]
[4] „et sicut Hierusalem suas deflet reliquias toto orbe dispersas et nullatenus usque in hodie redituras, ita Babylonia cum alienis etiam susas aborsa est pereundo divitias.“ (Fulg. de aet. mund. 37)[7]

Wortbildungen:

abortare, abortio, abortivus, abortum, abortus

Übersetzungen Bearbeiten

[1–3] Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „aborior“ (Zeno.org), Band 1, Spalte 24.
[1, 3] PONS Latein-Deutsch, Stichwort: „aborior
[1, 3] Josef Maria Stowasser, Michael Petschenig, Franz Skutsch: Stowasser. Lateinisch-deutsches Schulwörterbuch. Oldenbourg, München 1994, ISBN 3-486-13405-1 Seite 3.
[1–3] P. G. W. Glare: Oxford Latin Dictionary. 2. Auflage. Volume 1: A–L, Oxford University Press, Oxford 2012, ISBN 978-0-19-958031-6, „aborior“ Seite 10.
[1–4] Thesaurus Linguae Latinae. Editus auctoritate et consilio academiarum quinque Germanicarum: Berolinensis, Gottingensis, Lipsiensis, Monacensis, Vindobonensis. 1. Band A – Amyzon, Teubner, Leipzig 1900, ISBN 3-322-00000-1, „aborior“ Spalte 125.

Quellen:

  1. Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „aborior“ (Zeno.org), Band 1, Spalte 24.
  2. Marcus Terentius Varro; Georg Goetz, Fritz Schöll (Herausgeber): De lingua Latina. Quae supersunt. Accedunt grammaticorum Varronis librorum fragmenta. 1. Auflage. B. G. Teubner, Leipzig 1910 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Internet Archive), Seite 21.
  3. Titus Lucretius Carus; Marcus Deufert (Herausgeber): De rerum natura. 1. Auflage. De Gruyter, Berlin/Boston 2019, ISBN 978-3-11-026251-3 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 99.
  4. Aulus Gellius: Noctes Atticae. recensuit Carolus Hosius. stereotype Auflage der 1. Auflage. Volumen I: Libri I–X, B. G. Teubner, Stuttgart/Leipzig 1981 (Erstauflage 1903), ISBN 3-519-01384-3 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 27.
  5. Gaius Plinius Secundus: Naturalis Historia. Post Ludovici Iani obitum recognovit et scripturae discrepantia adiecta edidit Karl Mayhoff. stereotype 1. Auflage. Volumen I. Libri I–VI, K. G. Saur, München/Leipzig 1996, ISBN 3-519-11650-2 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1906), Seite 150.
  6. Nonius Marcellus; Wallace. M. Lindsay (Herausgeber): De compendiosa doctrina. stereotype 1. Auflage. Volumen I Libri I–III, argumentum, indicem siglorum et praefationem continens, K. G. Saur, München/Leipzig 2003, ISBN 3-598-71261-8 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1903), Seite 99.
  7. Fabius Planciades Fulgentius: Opera. Accedunt Fabii Claudii Gordiani Fulgentii v. c. De aetatibus mundi et hominis et S. Fulgentii Episcopi super Thebaiden, recensuit Rudolfus Helm. 1. Auflage. B. G. Teubner, Leipzig 1898 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 164.