żyto

żyto (Polnisch)

Substantiv, n

	Singular	Plural
Nominativ	żyto	żyta
Genitiv	żyta	żyt
Dativ	żytu	żytom
Akkusativ	żyto	żyta
Instrumental	żytem	żytami
Lokativ	życie	żytach
Vokativ	żyto	żyta

[1] żyto – Roggen

Worttrennung:

ży·to, Plural: ży·ta

Aussprache:

IPA: [ˈʒɨtɔ], Plural: [ˈʒɨta]

Hörbeispiele:

żyto^(Info), Plural: —

Bedeutungen:

[1] Botanik: Roggen (Secale)

[2] Korn von [1]; Roggen

[3] umgangssprachlich: aus [2] gebrannter Wodka; Kornbranntwein, Kornbrand, Korn

Herkunft:

spätestens seit dem 16. Jahrhundert bezeugtes Erbwort aus dem urslawischen *žito, das seinerseits eine Ableitung zu dem Verb *žiti (polnisch żyć ^→ pl) ‚leben‘ ist und somit die Bedeutung ‚das, was Leben gibt/erhält‘ trug und sich über ‚Feldfrucht‘ und ‚Getreide‘ auf die heutige Bedeutung ‚Roggen‘ begrenzte, wobei die ältere Bezeichnung reż ^→ pl völlig verdrängt wurde;^[1]^[2] gemeinslawisches Wort, das etymologisch verwandt ist mit tschechisch žito ^→ cs, slowakisch žito ^→ sk, obersorbisch žito ^→ hsb, niedersorbisch žyto ^→ dsb, russisch жито (žito^☆) ^→ ru, weißrussisch жыто (žyto^☆) ^→ be, ukrainisch жито (žyto^☆) ^→ uk, slowenisch žito ^→ sl, serbokroatisch жито (žito ^☆) ^→ sh und bulgarisch жито (žito^☆) ^→ bg^[3]

Synonyme:

[3] żytniówka

Verkleinerungsformen:

żytko

Oberbegriffe:

[1] zboże, roślina

[2] zboże

[3] wódka, alkohol, napój

Beispiele:

[1] „Tymczasem przenoś moję duszę utęsknioną / Do tych pagórków leśnych, do tych łąk zielonych, / Szeroko nad błękitnym Niemnem rosciągnionych; / Do tych pól malowanych zbożem rozmaitém, / Wyzłacanych pszenicą, posrebrzanych żytem; / Gdzie bursztynowy świerzop, gryka jak śnieg biała, / Gdzie panieńskim rumieńcem dzięcielina pała, / A wszystko przepasane jakby wstęgą, miedzą / Zieloną, na niéj zrzadka ciche grusze siedzą.“^[4]

[2]

Wortbildungen:

[1, 2] żytni, żytnisko

Übersetzungen

[*] Übersetzungen umgeleitet

Für [1] siehe Übersetzungen zu Roggen¹ m

Für [2] siehe Übersetzungen zu Roggen m

Für [3] siehe Übersetzungen zu Kornbranntwein m, zu Kornbrand m, zu Korn⁷ m

Referenzen und weiterführende Informationen:

[1] Polnischer Wikipedia-Artikel „żyto“

[1] PONS Polnisch-Deutsch, Stichwort: „żyto“

[1–3] Słownik Języka Polskiego – PWN: „żyto“

[*] Słownik Ortograficzny – PWN: „%BFyto“

Quellen:

↑ Krystyna Długosz-Kurczabowa: Słownik etymologiczny języka polskiego. 2. Auflage. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005, ISBN 83-01-14361-4 , Seite 563–564
↑ Izabela Malmor: Słownik etymologiczny języka polskiego. 1. Auflage. ParkEdukacja – Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa – Bielsko-Biała 2009, ISBN 978-83-262-0146-2 , Seite 447
↑ Vasmer’s Etymological Dictionary: „жито“
↑ Adam Mickiewicz: Pan Tadeusz. Czyli ostatni zajazd na Litwie. Historja szlachecka z r. 1811 i 1812, we dwunastu księgach, wierszem. Alexander Jełowicki, Paris 1834 (Wikisource) , Seite 8.

[1] Krystyna Długosz-Kurczabowa: Słownik etymologiczny języka polskiego. 2. Auflage. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005, ISBN 83-01-14361-4 , Seite 563–564

[2] Izabela Malmor: Słownik etymologiczny języka polskiego. 1. Auflage. ParkEdukacja – Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa – Bielsko-Biała 2009, ISBN 978-83-262-0146-2 , Seite 447

[3] Vasmer’s Etymological Dictionary: „жито“

[4] Adam Mickiewicz: Pan Tadeusz. Czyli ostatni zajazd na Litwie. Historja szlachecka z r. 1811 i 1812, we dwunastu księgach, wierszem. Alexander Jełowicki, Paris 1834 (Wikisource) , Seite 8.

[1]

[2]

[3]

[4]