żyto (Polnisch) Bearbeiten

Substantiv, n Bearbeiten

Singular Plural
Nominativ żyto żyta
Genitiv żyta żyt
Dativ żytu żytom
Akkusativ żyto żyta
Instrumental żytem żytami
Lokativ życie żytach
Vokativ żyto żyta
 
[1] żytoRoggen

Worttrennung:

ży·to, Plural: ży·ta

Aussprache:

IPA: [ˈʒɨtɔ], Plural: [ˈʒɨta]
Hörbeispiele:   żyto (Info), Plural:

Bedeutungen:

[1] Botanik: Roggen (Secale)
[2] Korn von [1]; Roggen
[3] umgangssprachlich: aus [2] gebrannter Wodka; Kornbranntwein, Kornbrand, Korn

Herkunft:

spätestens seit dem 16. Jahrhundert bezeugtes Erbwort aus dem urslawischen *žito, das seinerseits eine Ableitung zu dem Verb *žiti (polnisch żyć → pl) ‚leben‘ ist und somit die Bedeutung ‚das, was Leben gibt/erhält‘ trug und sich über ‚Feldfrucht‘ und ‚Getreide‘ auf die heutige Bedeutung ‚Roggen‘ begrenzte, wobei die ältere Bezeichnung reż → pl völlig verdrängt wurde;[1][2] gemeinslawisches Wort, das etymologisch verwandt ist mit tschechisch žito → cs, slowakisch žito → sk, obersorbisch žito → hsb, niedersorbisch žyto → dsb, russisch жито (žito→ ru, weißrussisch жыто (žyto→ be, ukrainisch жито (žyto→ uk, slowenisch žito → sl, serbokroatisch жито (žito→ sh und bulgarisch жито (žito→ bg[3]

Synonyme:

[3] żytniówka

Verkleinerungsformen:

żytko

Oberbegriffe:

[1] zboże, roślina
[2] zboże
[3] wódka, alkohol, napój

Beispiele:

[1] „Tymczasem przenoś moję duszę utęsknioną / Do tych pagórków leśnych, do tych łąk zielonych, / Szeroko nad błękitnym Niemnem rosciągnionych; / Do tych pól malowanych zbożem rozmaitém, / Wyzłacanych pszenicą, posrebrzanych żytem; / Gdzie bursztynowy świerzop, gryka jak śnieg biała, / Gdzie panieńskim rumieńcem dzięcielina pała, / A wszystko przepasane jakby wstęgą, miedzą / Zieloną, na niéj zrzadka ciche grusze siedzą.“[4]
[2]

Wortbildungen:

[1, 2] żytni, żytnisko

Übersetzungen Bearbeiten

[1] Polnischer Wikipedia-Artikel „żyto
[1] PONS Polnisch-Deutsch, Stichwort: „żyto
[1–3] Słownik Języka Polskiego – PWN: „żyto
[*] Słownik Ortograficzny – PWN: „%BFyto

Quellen:

  1. Krystyna Długosz-Kurczabowa: Słownik etymologiczny języka polskiego. 2. Auflage. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005, ISBN 83-01-14361-4, Seite 563–564
  2. Izabela Malmor: Słownik etymologiczny języka polskiego. 1. Auflage. ParkEdukacja – Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa – Bielsko-Biała 2009, ISBN 978-83-262-0146-2, Seite 447
  3. Vasmer’s Etymological Dictionary: „жито
  4. Adam Mickiewicz: Pan Tadeusz. Czyli ostatni zajazd na Litwie. Historja szlachecka z r. 1811 i 1812, we dwunastu księgach, wierszem. Alexander Jełowicki, Paris 1834 (Wikisource), Seite 8.