dysentericus (Latein) Bearbeiten

Adjektiv Bearbeiten

Nominativ Singular und Adverbia
Steigerungsstufe m f n Adverb
Positiv dysentericus dysenterica dysentericum
Komparativ
Superlativ
Alle weiteren Formen: Flexion:dysentericus

Nebenformen:

dysintericus

Worttrennung:

dys·en·te·ri·cus

Bedeutungen:

[1] Medizin: sich auf Ruhr (Dysenterie) beziehend; dysenterisch

Herkunft:

Entlehnung aus dem altgriechischen δυσεντερικός (dysenterikos→ grc[1]

Beispiele:

[1] „quod vinum medicinae quoque proderit, ubi stypticis est utendum: stomachum solidare titubantem, reiectiones sanguinis inhibere, fluorem ventris adstringere, limum dysintericae passionis medicabiliter asperare.“ (Pall. 3, 31, 2)[2]
  • altgriechisch:
[1] „ego autem cum omnis morbos reformido tum eum in quo Epicurum tuum Stoici male accipiunt quia dicat στραγγουρικὰ καὶ δυσεντερικὰ πάθη sibi molesta esse; quorum alterum morbum edacitatis esse putant, alterum etiam turpioris intemperantiae.“ (Cic. fam. 7, 26, 1)[3]

Übersetzungen Bearbeiten

[1] Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „dysentericus“ (Zeno.org), Band 1, Spalte 2324.
[1] Thesaurus Linguae Latinae. Editus auctoritate et consilio academiarum quinque Germanicarum: Berolinensis, Gottingensis, Lipsiensis, Monacensis, Vindobonensis, Auxiliantibus et alliis et curatoribus fundationis Rockerfellerianae. 5. Band, 1. Teil D – Dze, Teubner, Leipzig 1909–1934, ISBN 3-322-00000-1, „dysentericus“ Spalte 2332.

Quellen:

  1. Thesaurus Linguae Latinae. Editus auctoritate et consilio academiarum quinque Germanicarum: Berolinensis, Gottingensis, Lipsiensis, Monacensis, Vindobonensis, Auxiliantibus et alliis et curatoribus fundationis Rockerfellerianae. 5. Band, 1. Teil D – Dze, Teubner, Leipzig 1909–1934, ISBN 3-322-00000-1, „dysentericus“ Spalte 2332.
  2. Palladius Rutilius Taurus Aemilianus; Robert H. Rodgers (Herausgeber): Opus agriculturae; De veterinaria medicina; De insitione. 1. Auflage. B. G. Teubner, Leipzig 1975 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 108.
  3. Marcus Tullius Cicero; D. R. Shackleton Bailey (Herausgeber): Epistulae ad familiares. Libri: I–XVI. 1. Auflage. B. G. Teubner, Stuttgart 1988, ISBN 3-519-01210-3 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 232.

Substantiv, m Bearbeiten

Kasus Singular Plural
Nominativ dysentericus dysentericī
Genitiv dysentericī dysentericōrum
Dativ dysentericō dysentericīs
Akkusativ dysentericum dysentericōs
Vokativ dysenterice dysentericī
Ablativ dysentericō dysentericīs

Nebenformen:

dysintericus

Worttrennung:

dys·en·te·ri·cus, Genitiv: dys·en·te·ri·ci

Bedeutungen:

[1] Medizin: Person, die an Ruhr (Dysenterie) leidet; Dysenteriker

Herkunft:

Konversion aus dem Adjektiv dysentericus

Beispiele:

[1] „corticis melle decocti usus in medicina ad dysintericos praecipuus habetur.“ (Plin. nat. 12, 32)[1]
[1] „namque et eorum semen quantum tres digiti adprehenderint cum cumino tritura potumque in vino tussientibus auxiliatur, et phreneticis in lacte mulieris, et dysintericis acetabuli mensura, purulenta autem expuentibus cum cumino pari pondere, et iocineris vitiis in aqua mulsa.“ (Plin. nat. 20, 10)[2]
[1] „Atque ille quidem pastillus bene facit et ad dysintericos, id est torminosos.“ (Scrib. Larg. 85)[3]
[1] „Si vero sit minuta luminibus, faciet circa ventrem frigus adsiduum, quos Graeci psychrocoelios vocant, et infinitis flegmatum vitiis laborantes, macros splenicos dysentericos hydropicos pleumaticos vel dysuriacos et qui latentibus vitiorum doloribus torqueantur; sed haec pro signorum qualitate decernit.“ (Firm. math. 4, 15, 2)[4]
[1] „Quae potio dat omni corpori fortitudinem. Quisque enim ea usus fuerit, nec stomachi nec iocineris nec heparis nec splenis nec cordis nec lateris aut pulmonis aut coxarum dolores patietur, sed nec tussem nec perfrictiones nec pasmos nec coli dolores sentiet nec dysintericus nec hydropicus nec suspirosus aut cholericus erit.“ (Marc. med. 20, 115)[5]

Übersetzungen Bearbeiten

[1] Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „dysentericus“ (Zeno.org), Band 1, Spalte 2324.
[1] Thesaurus Linguae Latinae. Editus auctoritate et consilio academiarum quinque Germanicarum: Berolinensis, Gottingensis, Lipsiensis, Monacensis, Vindobonensis, Auxiliantibus et alliis et curatoribus fundationis Rockerfellerianae. 5. Band, 1. Teil D – Dze, Teubner, Leipzig 1909–1934, ISBN 3-322-00000-1, „dysentericus“ Spalte 2332.
[1] P. G. W. Glare: Oxford Latin Dictionary. 2. Auflage. Volume 1: A–L, Oxford University Press, Oxford 2012, ISBN 978-0-19-958031-6, „dysenterici“ Seite 640.

Quellen:

  1. Gaius Plinius Secundus: Naturalis Historia. Post Ludovici Iani obitum recognovit et scripturae discrepantia adiecta edidit Karl Mayhoff. stereotype 1. Auflage. Volumen II. Libri VII–XV, K. G. Saur, München/Leipzig 2002, ISBN 3-598-71651-6 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1909), Seite 387.
  2. Gaius Plinius Secundus: Naturalis Historia. Post Ludovici Iani obitum recognovit et scripturae discrepantia adiecta edidit Karl Mayhoff. stereotype 1. Auflage. Volumen III. Libri XVI–XII, B. G. Teubner, Stuttgart 1967 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1902), Seite 305.
  3. Scribonius Largus; Georg Helmreich (Herausgeber): Conpositiones. 1. Auflage. Teubner, Leipzig 1887 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Internet Archive), Seite 36.
  4. Iulius Firmicus Maternus; Wilhelm Kroll, Franz Skutsch (Herausgeber): Matheseos Libri VIII. stereotype 1. Auflage. Fasciculus prior libros IV priores continens, B. G. Teubner, Leipzig 1968 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1897), Seite 231.
  5. Marcellus; Max Niedermann, Eduard Liechtenhan (Herausgeber): De medicamentis. 2. Auflage. Akademie Verlag, Berlin 1968 (Corpus Medicorum Latinorum Volumen V, Digitalisat), Seite 360.