dynastes (Latein) Bearbeiten

Substantiv, m Bearbeiten

Kasus Singular Plural
Nominativ dynastēs dynastae
Genitiv dynastae dynastārum
Dativ dynastae dynastīs
Akkusativ dynastam dynastās
Vokativ dynastēs dynastae
Ablativ dynastā dynastīs

Worttrennung:

dy·nas·tes, Genitiv: dy·nas·tae

Bedeutungen:

[1] Politik: Herrscher über ein unabhängiges Reich, insbesondere in Kleinasien und Syrien
[2] übertragen: Herrscher, Machthaber, Regent

Herkunft:

Entlehnung aus dem altgriechischen δυνάστης (dynastēs→ grc[1]

Sinnverwandte Wörter:

[1] regulus
[2] potens

Beispiele:

[1] „regem Deiotarum patrem et regem Deiotarum filium, si, ut multis bellis saepe numero imperium populi Romani iuverint, item C. Cassium pro consule copiis suis opibusque iuvissent, senatui populoque Romano gratum esse facturos, itemque si ceteri reges, tetrarchae dynastaeque fecissent, senatum populumque Romanum eorum offici non immemorem futurum.“ (Cic. Phil. 11, 31)[2]
[1] „Pompeius annuum spatium ad conparandas copias nactus, quod vacuum a bello atque ab hoste otiosum fuerat, magnam ex Asia Cycladibusque insulis Corcyra Athenis Ponto Bithynia Syria Cilicia Phoenice Aegypto classem coegerat, magnam omnibus locis aedificandam curaverat, magnam imperatam Asiae Syriae regibusque omnibus et dynastis et tetrarchis et liberis Achaiae populis pecuniam exegerat, magnam societates earum provinciarum, quas ipse obtinebat, sibi numerare coegerat.“ (Caes. civ. 3, 3, 1–2)[3]
[1] „commoratus fere in omnibus civitatibus quae maiore sunt dignitate, praemia bene meritis et viritim et publice tribuit, de controversiis veteribus cognoscit ac statuit; reges tyrannos dynastas provinciae finitimos qui omnes ad eum concurrerant receptos in fidem condicionibus impositis provinciae tuendae ac defendendae dimittit et sibi et populo Romano amicissimos.“ (Bell. Alex. 65, 4)[4]
[1] „erat eo tempore Thuys dynastes Paphlagoniae, antiquo genere, ortus a Pylaemene illo, quem Homerus Troico bello a Patroclo interfectum ait.“ (Nep. Dat. 2, 3)[5]
[1] „atque in hoc illud inprimis fuit admirabile, cum maxima munera ei ab regibus ac dynastis civitatibiasque conferrentur, quod nihil umquam domum suam contulit, nihil de victu, nihil de vestitu Laconum mutavit.“ (Nep. Ages. 7, 3)[6]
[1] „praenomen quoque imperatoris cognomenque patris patriae et civicam in vestibulo coronam recusavit; ac ne Augusti quidem nomen, quanquam hereditarium, nullis nisi ad reges ac dynastas epistulis addidit.“ (Suet. Tib. 26, 2)[7]
[2] „etenim, quantum coniectura auguramur, si erit nebulo iste cum his dynastis in gratia, non modo de ‚cynico consulari‘ sed ne de istis quidem ‚piscinarum Tritonibus‘ poterit se iactare.“ (Cic. Att. 2, 9, 1)[8]
[2] „David autem uni genti Iudaicae praefuit, ne qui in David putet dictum, quia et ille susceperat humiles et necessitatibus laborantes — quod liberaverit, inquit, a dynasta mendicum; parcet mendico et pauperi et animas pauperum salvas faciet, ex usura et iniustitia redimet eorum animas, et honoratum nomen eorum in conspectu ipsius.“ (Tert. adv. Marc. 4, 14, 4)[9]
[2] „qui, inquit, excitat pauperem de terra et de stercore elevat mendicum, uti sedere eum faciat cum dynastis populi et in thronis gloriae, utique regalibus.“ (Tert. adv. Marc. 4, 14, 6)[10]
[2] „Puto iam alibi satis commendasse nos divitiarum gloriam damnari a deo nostro, ipsos dynastas detrahente de solio et pauperes adlevante de sterquilinio.“ (Tert. adv. Marc. 4, 28, 11)[11]

Übersetzungen Bearbeiten

[1, 2] Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „dynastes“ (Zeno.org), Band 1, Spalte 2323-2324.
[1] PONS Latein-Deutsch, Stichwort: „dynastes
[1, 2] P. G. W. Glare: Oxford Latin Dictionary. 2. Auflage. Volume 1: A–L, Oxford University Press, Oxford 2012, ISBN 978-0-19-958031-6, „dynastēs“ Seite 640.
[1, 2] Thesaurus Linguae Latinae. Editus auctoritate et consilio academiarum quinque Germanicarum: Berolinensis, Gottingensis, Lipsiensis, Monacensis, Vindobonensis, Auxiliantibus et alliis et curatoribus fundationis Rockerfellerianae. 5. Band, 1. Teil D – Dze, Teubner, Leipzig 1909–1934, ISBN 3-322-00000-1, „dynastēs“ Spalte 2330.

Quellen:

  1. Thesaurus Linguae Latinae. Editus auctoritate et consilio academiarum quinque Germanicarum: Berolinensis, Gottingensis, Lipsiensis, Monacensis, Vindobonensis, Auxiliantibus et alliis et curatoribus fundationis Rockerfellerianae. 5. Band, 1. Teil D – Dze, Teubner, Leipzig 1909–1934, ISBN 3-322-00000-1, „dynastēs“ Spalte 2330.
  2. Marcus Tullius Cicero: In M. Antonium orationes Philippicae XIV. In: Paolo Fedeli (Herausgeber): Scripta quae manserunt omnia. 2. Auflage. Fasc. 28, B. G. Teubner Verlagsgesellschaft, Leipzig 1986, ISSN 0233-1160 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1982), Seite 142.
  3. Gaius Iulius Caesar: Bellum civile. In: Alfred Klotz (Herausgeber): Commentarii. stereotype 2. Auflage. Vol. II, B. G. Teubner, Berlin/New York 2009, ISBN 978-3-598-71125-1 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1950), Seite 85.
  4. Gaius Iulius Caesar: Commentarii belli Alexandrini, belli Africi, belli Hispaniensis. Accedunt C. Iuli Caesaris et A. Hirti fragmenta. In: Alfred Klotz (Herausgeber): Commentarii. stereotype 1. Auflage. Vol. III, B. G. Teubner, Stuttgart 1982, ISBN 3-519-01126-3 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1927), Seite 50.
  5. Cornelius Nepos; Peter K. Marshall (Herausgeber): Vitae cum fragmentis. 1. Auflage. BSB B. G. Teubner Verlagsgesellschaft, Leipzig 1977 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 49.
  6. Cornelius Nepos; Peter K. Marshall (Herausgeber): Vitae cum fragmentis. 1. Auflage. BSB B. G. Teubner Verlagsgesellschaft, Leipzig 1977 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 69.
  7. Gaius Suetonius Tranquillus; Maximilian Ihm (Herausgeber): Opera. stereotyper Nachdruck der 1. Auflage. Volumen I: De vita Caesarum libri VIII, K. G. Saur, München/Leipzig 2003, ISBN 3-598-71827-6 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1933), Seite 126–127.
  8. Marcus Tullius Cicero; D. R. Shackleton Bailey (Herausgeber): Epistulae ad Atticum. 1. Auflage. Vol. 1: Libri I–VIII, B. G. Teubner, Stuttgart/Leipzig 1987, ISBN 3-519-01209-X (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 65.
  9. Quintus Septimus Florens Tertullianus: Opera. Pars I: Opera catholica, Adversus Marcionem, Brepolis, Turnholt 1954 (Corpus Christanorum, Series Latina), Seite 574.
  10. Quintus Septimus Florens Tertullianus: Opera. Pars I: Opera catholica, Adversus Marcionem, Brepolis, Turnholt 1954 (Corpus Christanorum, Series Latina), Seite 575.
  11. Quintus Septimus Florens Tertullianus: Opera. Pars I: Opera catholica, Adversus Marcionem, Brepolis, Turnholt 1954 (Corpus Christanorum, Series Latina), Seite 623.