ancilla (Latein) Bearbeiten

Substantiv, f Bearbeiten

Kasus Singular Plural
Nominativ ancilla ancillae
Genitiv ancillae ancillārum
Dativ ancillae ancillīs
Akkusativ ancillam ancillās
Vokativ ancilla ancillae
Ablativ ancillā ancillīs

Worttrennung:

an·cil·la , Plural: an·cil·lae

Aussprache:

IPA: []
Hörbeispiele:   ancilla (klassisches Latein) (Info)

Bedeutungen:

[1] weibliche Person, die jemandem dient; Sklavin, Magd, Dienerin, Zofe

Herkunft:

seit Livius Andronicus bezeugter Diminutiv zu dem Substantiv ancula → la, nachdem das Substantiv anculus → la als Diminutiv reanalysiert wurde[1]

Synonyme:

[1] famula, serva

Männliche Wortformen:

[1] famulus, servus

Verkleinerungsformen:

[1] ancillula

Beispiele:

[1] „Ego puerum interea ancillae subdam actantem meae, / Ne fame perbitat.“ (Liv. Andr. trag. 26–27)[2]
[1] „certumst, intro rumpam in aedis: ubi quemque hominem aspexero, / si ancillam seu servom sive uxorem sive adulterum / seu patrem sive avom videbo, optruncabo in aedibus.“ (Plaut. Amph. 1048–1050)[3]
[1] „An, partus ancillae sitne in fructu habendus, disseretur inter principes civitatis,“[4]

Wortbildungen:

ancillariolus, ancillaris

Übersetzungen Bearbeiten

[1] Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „ancilla“ (Zeno.org), Band 1, Spalte 419.
[1] Josef Maria Stowasser, Michael Petschenig, Franz Skutsch: Stowasser. Lateinisch-deutsches Schulwörterbuch. Oldenbourg, München 1994, ISBN 3-486-13405-1 Seite 35.
[1] Thesaurus Linguae Latinae. Editus auctoritate et consilio academiarum quinque Germanicarum: Berolinensis, Gottingensis, Lipsiensis, Monacensis, Vindobonensis. 2. Band An – Byzeres, Teubner, Leipzig 1901–1906, ISBN 3-322-00000-1, „ancilla“ Spalte 27–28.
[1] P. G. W. Glare: Oxford Latin Dictionary. 2. Auflage. Volume 1: A–L, Oxford University Press, Oxford 2012, ISBN 978-0-19-958031-6, „ancilla“ Seite 140.

Quellen:

  1. Michiel de Vaan: Etymological Dictionary of Latin and the other Italic Languages. 1. Auflage. Brill, Leiden, Boston 2008, ISBN 978-90-04-16797-1 (Band 7 der Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series), „anculus“ Seite 41.
  2. Otto Ribbeck (Herausgeber): Scaenicae Romanorum poesis fragmenta. 3. Auflage. Band 1: Tragicorum Fragmenta, B. G. Teubner, Leipzig 1897 (Internet Archive), Seite 4.
  3. Titus Maccius Plautus: Comoediae. recognovit brevique adnotatione critica instruxit W. M. Lindsay. Nachdruck der 1. Auflage. Tomus I: Amphitruo, Asinaria, Aulularia, Bacchides, Captivi, Casina, Cistellaria, Curculio, Epidicus, Menaechmi, Mercator, Oxford 1936 (Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis, Digitalisat).
  4. Marcus Tullius Cicero, De finibus bonorum et malorum, Liber I, 12