diēs Iovis (Latein) Bearbeiten

Substantiv, m, Wortverbindung Bearbeiten

Kasus Singular Plural
Nominativ diēs Iovis diēs Iovis
Genitiv diēī Iovis diērum Iovis
Dativ diēī Iovis diēbus Iovis
Akkusativ diem Iovis diēs Iovis
Vokativ diēs Iovis diēs Iovis
Ablativ diē Iovis diēbus Iovis

Alternative Schreibweisen:

dies Jovis, dies Iouis

Worttrennung:

di·es Io·vis, Plural: di·es Io·vis

Aussprache:

IPA: [ˌdi̯eːs ˈi̯ɔvɪs],  antik: [ˌdɪeːs ˈjɔwɪs]
Hörbeispiele: —, Plural:

Bedeutungen:

[1] Donnerstag

Herkunft:

Wortverbindung aus dem Substantiv dies → la und dem Eigennamen Iuppiter → la im Genitiv und bedeutet wörtlich „Tag des Planeten Juppiter“

Synonyme:

[1] kirchenlateinisch: feria quinta

Gegenwörter:

[1] dies Lunae, dies Martis, dies Mercurii, dies Saturni, dies Solis, dies Veneris

Beispiele:

[1] „Illo mane die, quo tu indicis. Die Iovis.“ (Porph. Hor. sat. 2,3,290)[1]
[1] „Alia est heresis quae dicit nomina dierum, Solis, Lunae, Martis, Mercurii, Iovis, Veneris, Saturni, a deo haec ita posita ab origine mundi, non hominum vana praesumptione nuncupata, cum a prima origine, usque ad grecos reges et Hermen fallacissimum illum, qui haec nomina vanissima et frivola mentiendo ausus est nuncupare, si quaerere volueris, invenies multum fluxisse temporis, et sic paganos, id est Grecos haec nomina posuisse, cum haec nomina *** etiam secundum septem stellas dixerunt hominum generationem consistere, ut ille ipse delirans hoc definit.“ (Filastr. 113,1–2)[2]
[1] „Calculosis expertus adfirmat incredibiliter succurri remedio tali, si hircum, melius si agrestem, melius si anniculum et si mense Augusto claudas loco sicco per triduum, ut ei solas laurus edendas subministres et aquae nihil accipiat, ad postremum tertio die, id est aut Iovis aut Solis, occidas.“ (Marcell. med. 16,94)[3]
[1] „Haec omnia separatim tunsa et ad levissimum pulverem redacta commisces et dabis infirmo, melius si die Solis aut Iovis, cocliaris mensuram in meri potione aut cuiuscumque dulcis poculi.“ (Marcell. med. 16,94)[3]
[1] „Haec omnia separatim tunsa et ad levissimum pulverem redacta cum sanguine hircino miscebis et dabis infirmo die Solis aut Iovis cocliaris mensuram in meri potione aut cuiuscumque dulcis liquoris.“ (Marcell. med. 16,95)[4]

Wortbildungen:

französisch: jeudi, italienisch: giovedì, katalanisch: dijous

Übersetzungen Bearbeiten

[1] Lateinischer Wikipedia-Artikel „dies Iovis
[1] Josef Maria Stowasser, Michael Petschenig, Franz Skutsch: Stowasser. Lateinisch-deutsches Schulwörterbuch. Oldenbourg, München 1994, ISBN 3-486-13405-1 „Wochentage“ Seite 569
[*] Thesaurus Linguae Latinae. Editus auctoritate et consilio academiarum quinque Germanicarum: Berolinensis, Gottingensis, Lipsiensis, Monacensis, Vindobonensis, Auxiliantibus et alliis et curatoribus fundationis Rockerfellerianae. 5. Band, 1. Teil D – Dze, Teubner, Leipzig 1909–1934, ISBN 3-322-00000-1, „dies“ Spalte 1060.

Quellen:

  1. Pomponius Porphyrio: Commentum in Horatium Flaccum. In: Alfred Holder (Herausgeber): Scholia antiqua in Q. Horatium Flaccum. 1. Auflage. Volumen I, Wagnersche Verlag, Innsbruck 1894 (Internet Archive), Seite 306.
  2. Filastrius episcopus Brixiensis: Diversarum hereseon liber. In: F. Heylen (Herausgeber): Eusebius Vercellensis, Filastrius Brixiensis, Appendix ad Hegemonium, Isaac Iudaeus, Archidiaconus Romanus, Fortnunatus Aquileiensis, Chromatius Aquileiensis (= Corpus Christianorum, Series Latina. Band 9). Brepolis, Turnhout 1957., Seite 279.
  3. 3,0 3,1 Marcellus; Max Niedermann, Eduard Liechtenhan (Herausgeber): De medicamentis. 2. Auflage. Akademie Verlag, Berlin 1968 (Corpus Medicorum Latinorum Volumen V, Digitalisat), Seite 444.
  4. Marcellus; Max Niedermann, Eduard Liechtenhan (Herausgeber): De medicamentis. 2. Auflage. Akademie Verlag, Berlin 1968 (Corpus Medicorum Latinorum Volumen V, Digitalisat), Seite 446.