βασιλεύς (Altgriechisch) Bearbeiten

Substantiv, m Bearbeiten

Singular Plural

Nominativ ὁ βασιλεύς οἱ βασιλεῖς

Genitiv τοῦ βασιλέως τῶν βασιλέων

Dativ τῷ βασιλεῖ τοῖς βασιλεῦσι

Akkusativ τὸν βασιλέα τοὺς βασιλέας

Vokativ (ὦ) βασιλεῦ (ὦ) βασιλεῖς

Worttrennung:

βα·σι·λεύς, Plural: βα·σι·λεῖς

Umschrift:

DIN 31634: basileus

Bedeutungen:

[1] König, Häuptling
[2] Beiwort der Götter; König
[3] zweiter Archont in Athen; Basileus
[4] König von Persien

Herkunft:

seit der Ilias bezeugte Entlehnung aus dem Vorgriechischen; im Mykenischen als qa-si-re-u bezeugt[1][2]

Weibliche Wortformen:

[1] βασίλισσα

Beispiele:

[1] episch: „Λητοῦς καὶ Διὸς υἱός· ὃ γὰρ βασιλῆϊ χολωθείς / νοῦσον ἀνὰ στρατὸν ὦρσε κακήν, ὀλέκοντο δὲ λαοί, / οὕνεκα ✝τὸν Χρύσην ἠτίμασεν ἀρητῆρα / Ἀτρείδης.“ (Hom. Il. 1,9–12)[3]
[1] „κρέσσων γὰρ βασιλεύς, ὅτε χώσεται ἀνδρὶ χέρηϊ·“ (Hom. Il. 1,80)[4]
[1] „Ἰεσσαὶ δὲ ἐγέννησεν τὸν Δαυὶδ τὸν βασιλέα.“ (Mt. 1, 6)[5]
„Isai zeugte David, den König.[6]

Entlehnungen:

polnisch: bazyleus

Übersetzungen Bearbeiten

[1–4] Wilhelm Pape, bearbeitet von Max Sengebusch: Handwörterbuch der griechischen Sprache. Griechisch-deutsches Handwörterbuch. Band 1: Α–Κ, Band 2: Λ–Ω. 3. Auflage, 6. Abdruck, Vieweg & Sohn, Braunschweig 1914. Stichwort „βασιλεύς“.
[1–4] Henry George Liddell, Robert Scott, revised and augmented throughout by Sir Henry Stuart Jones with assistance of Roderick McKenzie: A Greek-English Lexicon. Clarendon Press, Oxford 1940. Stichwort „βασιλεύς“.
[1, 3, 4] Valerian von Schoeffer: Basileus 1. In: Paulys Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft (RE). Band III,1, Stuttgart 1897, Spalte 56–82.
[2] Otto Jessen: Basileus 2. In: Paulys Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft (RE). Band III,1, Stuttgart 1897, Spalte 82.

Quellen:

  1. Robert Beekes: Etymological Dictionary of Greek. 1. Auflage. Band 1: Α–Λ, Brill, Leiden, Boston 2010, ISBN 978-90-04-17420-7 (Band 10/1 der Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series), „βασιλεύς“ Seite 203.
  2. Pierre Chantraine: Dictionnaire étymologique de la langue grecque. Histoire des mots. mit einem Supplement versehene Neuauflage der 1. Auflage. Klincksieck, Paris 1999, ISBN 2-252-03277-4, „βασιλεύς“ Seite 166–167.
  3. Homerus; Martin L. West (Herausgeber): Ilias. stereotype 1. Auflage. Volumen prius Rhapsodias I–XII continens, K. G. Saur, München/Leipzig 2006, ISBN 978-3-598-71430-6 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1998), Seite 4.
  4. Homerus; Martin L. West (Herausgeber): Ilias. stereotype 1. Auflage. Volumen prius Rhapsodias I–XII continens, K. G. Saur, München/Leipzig 2006, ISBN 978-3-598-71430-6 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1998), Seite 9.
  5. Eberhard Nestle, Kurt Aland (Herausgeber): Novum Testamentum Graece. 28. Auflage. Deutsche Bibelgesellschaft, Stuttgart 2012, Matthäusevangelium Kapitel 1, Vers 6 NA (online)
  6. Bibel: Matthäusevangelium Kapitel 1, Vers 6 EU