dioecēsis (Latein) Bearbeiten

Substantiv, f Bearbeiten

Kasus Singular Plural
Nominativ dioecēsis dioecēsēs
Genitiv dioecēseos
dioecēsis
dioecēsium
Dativ dioecēsī dioecēsibus
Akkusativ dioecēsim
dioecēsin
dioecēsem
dioecēsēs
Vokativ dioecēsis dioecēsēs
Ablativ dioecēsī dioecēsibus

Nebenformen:

diocensis, diocesis, diocisis

Worttrennung:

di·oe·ce·sis

Bedeutungen:

[1] Bezirk, Distrikt
[2] Politik, seit Diokletian: Teil des Römischen Reiches, das mehrere Provinzen umfasste; Diözese
[3] Religion, speziell Christentum: Diözese, Bistum

Herkunft:

Entlehnung aus dem altgriechischen διοίκησις (dioikēsis→ grc[1]

Beispiele:

[1] „tu autem saepe dare tabellariis publicanorum poteris per magistros scripturae [et] portus nostrarum dioecesium.“ (Cic. Att. 5, 15, 3)[2]
[1] „postea veroquam Taurum transgressus sum, mirifica exspectatio Asiae nostrarum dioecesium, quae sex mensibus imperi mei nullas meas acceperat litteras, numquam hospitem viderat.“ (Cic. Att. 5, 21, 7)[3]
[1] „quid enim erat quod me persequerentur in castra Taurumve transirent, cum ego Laodicea usque ad Iconium iter ita fecerim, ut me omnium illarum dioecesium quae cis Taurum sunt omniumque earum civitatum magistratus legationesque convenirent?“ (Cic. epist. 3, 8, 4)[4]
[2] „diocensis Orientis habet provincias numero XVIII:“ (Provinc. laterc. Veron. 1, 2)[5]
[2] „sub dispositione viri illustris praefecti praetorio per Orientem sunt dioceses infrascriptae:“ (Not. dign. or. 2, 1)[6]
[2] „inter quos Aristaenetus affectatam recens dioecensin curans vicaria potestate, quam Constantius ad honorem uxoris Eusebiae Pietatis cognominarat, animam hoc casu cruciatam diutius exhalavit.“[7]

Wortbildungen:

dioecesanus

Übersetzungen Bearbeiten

[2] Lateinischer Wikipedia-Artikel „Dioecesis Imperii Romani
[1–3] Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „dioecesis“ (Zeno.org) Band 1, Spalte 2176.
[1–3] Thesaurus Linguae Latinae. Editus auctoritate et consilio academiarum quinque Germanicarum: Berolinensis, Gottingensis, Lipsiensis, Monacensis, Vindobonensis, Auxiliantibus et alliis et curatoribus fundationis Rockerfellerianae. 5. Band, 1. Teil D – Dze, Teubner, Leipzig 1909–1934, ISBN 3-322-00000-1, Spalte 1223–1224.

Quellen:

  1. Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „dioecesis“ (Zeno.org)
  2. Marcus Tullius Cicero; D. R. Shackleton Bailey (Herausgeber): Epistulae ad Atticum. Volumen I: Libri I–VIII, Teubner, Stuttgart 1987, Seie 188.
  3. Marcus Tullius Cicero; D. R. Shackleton Bailey (Herausgeber): Epistulae ad Atticum. Volumen I: Libri I–VIII, Teubner, Stuttgart 1987, Seie 201–202.
  4. Marcus Tullius Cicero; D. R. Shackleton Bailey (Herausgeber): Epistulae ad familiares. Libri I–XVI. Teubner, Stuttgart 1988, Seite 80.
  5. Otto Seeck (Herausgeber): Notitia dignitatum accedunt Notitia Urbis Constantinopolitanae et laterculi Prouinciarum. Weidmann, Berlin 1876 (Internet Archive), Seite 247.
  6. Otto Seeck (Herausgeber): Notitia dignitatum accedunt Notitia Urbis Constantinopolitanae et laterculi Prouinciarum. Weidmann, Berlin 1876 (Internet Archive), Seite 5.
  7. Ammianus Marcellinus; Wolfgang Seyfarth (Herausgeber): Res gestae. Libri qui supersunt. Volumen I: Libri XIV–XXV, Teubner, Stuttgart 1978 (Nachdruck von 1999), Seite 115.