acervus (Latein) Bearbeiten

Substantiv, m Bearbeiten

Kasus Singular Plural
Nominativ acervus acervi
Genitiv acervi acervum
Dativ acervo acervis
Akkusativ acervum acervos
Vokativ acerve acervi
Ablativ acervo acervis

Worttrennung:

a·cer·vus, Genitiv: a·cer·vi

Bedeutungen:

[1] Haufen
[2] übertragen: Masse, Menge
[3] Philosophie, Logik: Häufelschluss, Sorites

Herkunft:

seit Plautus bezeugt; die Etymologie ist ungeklärt;[1] vielleicht liegt eine Verwandtschaft zu dem Substantiv acus → la ‚Spreu‘ vor, die sich durch einen verallgemeinender Bedeutungswandel von ‚Haufen an Spreu‘ zu ‚Haufen‘ erklären ließe[2]

Synonyme:

[3] sorites

Beispiele:

[1] „post autem ruri nisi tu acervom ederis / aut quasi lumbricus terram, quod te postules / gustare quicquam, numquam edepol ieiunium / ieiunumst aeque atque ego te ruri reddibo.“ (Plaut. Cas. 126–129)[3]
[1] „principio, Hedylium, tecum ago, quae amica es frumentariis, / quibu’ cunctis montes maxumi frumenti acervi sunt domi:“ (Plaut. Pseud. 188–189)[4]
[1] „codicillos domino in acervum compone.“ (Cato agr. 37,5)[5]
[1] „Ubi vineam deputaveris, acervum lignorum virgarumque facito.“ (Cato agr. 50,2)[6]
[2]
[3] „soritas hoc vocant, qui acervum efficiunt uno addito grano, vitiosum sane et captiosum genus.“ (Cic. Luc. 49)[7]
[3] „utor permisso caudaeque pilos ut equinae / paulatim vello et demo unum, demo etiam unum, / dum cadat elusus ratione ruentis acervi / qui redit in fastos et virtutem aestimat annis / miraturque nihil nisi quod Libitina sacravit.“ (Hor. epist. 2,1,45–49)[8]
[3] „inventus, Chrysippe, tui finitor acervi!“ (Pers. 6,80)[9]

Wortbildungen:

acervalis, acervare, acervatim

Übersetzungen Bearbeiten

[1–3] Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „acervus“ (Zeno.org), Band 1, Spalte 77.
[1–3] PONS Latein-Deutsch, Stichwort: „acervus
[1, 2] dict.cc Latein-Deutsch, Stichwort: „acervus
[1–3] Langenscheidt Latein-Deutsch, Stichwort: „acervus

Quellen:

  1. Alfred Ernout, Alfred Meillet: Dictionnaire étymologique de la langue latine. Histoire des mots. durch Jacques André vermehrte und korrigierte Neuauflage der 4. Auflage. Klincksieck, Paris 2001, ISBN 2-252-03277-4, „aceruus“ Seite 6.
  2. Michiel de Vaan: Etymological Dictionary of Latin and the other Italic Languages. 1. Auflage. Brill, Leiden, Boston 2008, ISBN 978-90-04-16797-1 (Band 7 der Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series), „acervus“ Seite 22–23.
  3. Titus Maccius Plautus: Comoediae. recognovit brevique adnotatione critica instruxit W. M. Lindsay. Nachdruck der 1. Auflage. Tomus I: Amphitruo, Asinaria, Aulularia, Bacchides, Captivi, Casina, Cistellaria, Curculio, Epidicus, Menaechmi, Mercator, Oxford 1936 (Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis, Digitalisat).
  4. Titus Maccius Plautus: Comoediae. recognovit brevique adnotatione critica instruxit W. M. Lindsay. Nachdruck der 1. Auflage. Tomus II: Miles Gloriosus, Mostellaria, Persa, Poenulus, Pseudolus, Rudens, Stichus, Trinummus, Truculentus, Vidularia, Fragmenta, Oxford 1936 (Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis, Digitalisat).
  5. Marcus Porcius Cato; Antonius Mazzarino (Herausgeber): De agri cultura. Ad fidem Florentini codicis deperditi. 2. Auflage. BSB B. G. Teubner Verlagsgesellschaft, Leipzig 1982 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 44.
  6. Marcus Porcius Cato; Antonius Mazzarino (Herausgeber): De agri cultura. Ad fidem Florentini codicis deperditi. 2. Auflage. BSB B. G. Teubner Verlagsgesellschaft, Leipzig 1982 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 54.
  7. Marcus Tullius Cicero: Academicorum reliquiae cum Lucullo. In: Otto Plasberg (Herausgeber): Scripta quae manserunt omnia. stereotype 1. Auflage. Fasc. 42, Teubner, Stuttgart/Leipzig 1996, ISBN 3-519-11218-3 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1922), Seite 51.
  8. Quintus Horatius Flaccus; D. R. Shackleton Bailey (Herausgeber): Opera. sterotype Auflage der 4. Auflage. De Gruyter, Berlin, New York 2008, ISBN 978-3-11-020292-2 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 293.
  9. Aulus Persius Flaccus; Walter Kißel (Herausgeber): Saturarum liber. 1. Auflage. de Gruyter, Berlin/New York 2007, ISBN 978-3-11-029486-9 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 37.