μάρμαρος

μάρμαρος (Altgriechisch)

Substantiv, m

	Singular	Plural
Nominativ	ὁ μάρμαρος	οἱ μάρμαροι
Genitiv	τοῦ μαρμάρου	τῶν μαρμάρων
Dativ	τῷ μαρμάρῳ	τοῖς μαρμάροις
Akkusativ	τὸν μάρμαρον	τοὺς μαρμάρους
Vokativ	(ὦ) μάρμαρε	(ὦ) μάρμαροι

Anmerkung zum Genus:

In der Bedeutung [2] kann μάμαρος auch feminin sein.

Nebenformen:

μάρμαρον

Worttrennung:

μάρ·μα·ρος, Plural: μάρ·μα·ροι

Umschrift:

DIN 31634: marmaros

Aussprache:

IPA: […]

Hörbeispiele: —

Bedeutungen:

[1] Felsblock, Fels, Stein

[2] speziell: Marmor, Marmorstein

[3] übertragen: Gegenstand, der aus [2] gefertigt ist: Marmor, Marmorwerk

Herkunft:

vermutlich etymologisch mit dem Verb μάρναμαι (marnamai^☆) ^→ grc „streiten, kämpfen“ verwandt; die spätere Bedeutung „Marmor“ ist wahrscheinlich durch eine volksetymologische Beziehung auf μαρμαίρω (marmairō^☆) ^→ grc „glänzen, funkeln“ entstanden

Beispiele:

[1] „Αἴας δὲ πρῶτος Τελαμώνιος ἄνδρα κατέκτα
Σαρπήδοντος ἑταῖρον Ἐπικλῆα μεγάθυμον
μαρμάρῳ ὀκριόεντι βαλών, ὅ ῥα τείχεος ἐντὸς
κεῖτο μέγας παρ’ ἔπαλξιν ὑπέρτατος·“

[1] „εἰ δὲ φθεγξαμένου τευ ἢ αὐδήσαντος ἄκουσε,
σύν κεν ἄραξ’ ἡμέων κεφαλὰς καὶ νήϊα δοῦρα
μαρμάρῳ ὀκριόεντι βαλών· τόσσον γὰρ ἵησιν.“

[1] „Πάτροκλος δ’ ἑτέρωθεν ἀφ’ ἵππων ἆλτο χαμᾶζε
σκαιῇ ἔγχος ἔχων· ἑτέρηφι δὲ λάζετο πέτρον
μάρμαρον ὀκριόεντα τόν οἱ περὶ χεὶρ ἐκάλυψεν,
ἧκε δ’ ἐρεισάμενος, οὐδὲ δὴν χάζετο φωτός,
οὐδ’ ἁλίωσε βέλος, βάλε δ’ Ἕκτορος ἡνιοχῆα
Κεβριόνην νόθον υἱὸν ἀγακλῆος Πριάμοιο
ἵππων ἡνί’ ἔχοντα μετώπιον ὀξέϊ λᾶϊ.“

[1] „Τοῦτο μὲν αὐτῷ κακὸν ἕν, κᾆθ’ ἕτερον νυκτερινὸν γένοιτο.
Ἠπιαλῶν γὰρ οἴκαδ’ ἐξ ἱππασίας βαδίζων,
εἶτα πατάξειέ τις αὐτοῦ μεθύων τὴν κεφαλὴν Ὀρέστης
μαινόμενος· ὁ δὲ λίθον λαβεῖν
βουλόμενος ἐν σκότῳ λάβοι
τῇ χειρὶ πέλεθον ἀρτίως κεχεσμένον·
ἐπᾴξειεν δ’ ἔχων τὸν μάρμαρον,
κἄπειθ’ ἁμαρτὼν βάλοι Κρατῖνον.“

[2] „καὶ ἐν θυίῃ λιθίνῃ τρίβειν μάρμαρον ἢ λίθον λευκὴν, καὶ διασῆσαι·“

[2] „Κατὰ δὴ τὴν πύρωσιν οἱ μὲν τήκονται καὶ ῥέουσιν ὥσπερ οἱ μεταλλευτοί. ῥεῖ γὰρ ἅμα τῷ ἀργύρῳ καὶ τῷ χαλκῷ καὶ σιδήρῳ καὶ ἡ λίθος ἡ ἐκ τούτων, εἴτ’ οὖν διὰ τὴν ὑγρότητα τῶν ἐνυπαρχόντων εἴτε καὶ δι’αὐτούς· ὡσαύτως δὲ καὶ οἱ πυρομάχοι καὶ οἱ μυλίαι συρρέουσιν οἷς ἐπιτιθέασιν οἱ καίοντες. οἱ δὲ καὶ ὅλως λέγουσι πάντας τήκεσθαι πλὴν τοῦ μαρμάρου, τοῦτον δὲ κατακαίεσθαι καὶ κονίαν ἐξ αὐτοῦ γίνεσθαι.“

[2] „ἄσφαλτον δ’ ἐξίησιν εἰς τὴν θάλασσαν, καθ’ ὃν τόπον ἡ Προκόννησος ἐγγυτάτω τῆς γῆς ἐστι ἀπὸ ἑκατὸν εἴκοσι σταδίων, τὸ μέταλλον ἔχουσα τῆς λευκῆς μαρμάρου πολύ τε καὶ σπουδαῖον.“

[2] „ Τῶν δ’ ὀρῶν τὰ μὲν ἐν ὀνόματι μάλιστά ἐστιν ὅ τε Ὑμηττὸς καὶ Βριλησσὸς καὶ Λυκαβηττός, ἔτι δὲ Πάρνης καὶ Κορυδαλλός. μαρμάρου δ’ ἐστὶ τῆς τε Ὑμηττίας καὶ τῆς Πεντελικῆς κάλλιστα μέταλλα πλησίον τῆς πόλεως· ὁ δ’ Ὑμηττὸς καὶ μέλι ἄριστον ποιεῖ.“

[2] „ἔχει δ’ ἡ νῆσος καὶ λατόμιον μαρμάρου λίθου.“

[3] „ ἀλλὰ Ζεὺς ἐπάμυνε, χερῶν δέ οἱ ἔκβαλε τυκτήν
μάρμαρον, αὐτὸν δὲ φλογέῳ συνέφλεξε κεραυνῷ.“

Wortbildungen:

μαρμάρινος, μαρμαρόπτερος, μαρμαροφεγγής, μαρμαρωπός

Übersetzungen

 [*] Übersetzungen umgeleitet

Für [1] siehe Übersetzungen zu Felsblock m, zu Fels1 m, zu Stein1 m Für [2] siehe Übersetzungen zu Marmor1 m, zu Marmostein m Für [3] siehe Übersetzungen zu Marmor3 m, zu Marmorwerk n

Referenzen und weiterführende Informationen:

[1–3] Wilhelm Pape, bearbeitet von Max Sengebusch: Handwörterbuch der griechischen Sprache. Griechisch-deutsches Handwörterbuch. Band 1: Α–Κ, Band 2: Λ–Ω. 3. Auflage, 6. Abdruck, Vieweg & Sohn, Braunschweig 1914. Stichwort „μάρμαρος“.

[1–3] Henry George Liddell, Robert Scott, revised and augmented throughout by Sir Henry Stuart Jones with assistance of Roderick McKenzie: A Greek-English Lexicon. Clarendon Press, Oxford 1940. Stichwort „μάρμαρος“.

[1–3] Wilhelm Gemoll: Griechisch-deutsches Schul- und Handwörterbuch. Von W. Gemoll und K. Vretska. 10. Auflage. Oldenbourg, München 2006, ISBN 978-3-637-00234-0 , Seite 515

Quellen: