aurum (Latein) Bearbeiten

Substantiv, n Bearbeiten

Kasus Singular Plural
Nominativ aurum
Genitiv aurī
Dativ aurō
Akkusativ aurum
Vokativ aurum
Ablativ aurō

Bedeutungen:

[1] das Gold
[2] metonymisch: aus Gold hergestelltes:
[a] goldenes Geschirr (etwa Schale, Becher)
[b] goldener Schmuck (etwa Kette)
[c] Goldmünze
[3] poetisch: Goldfarbe, Goldglanz, Goldschimmer

Herkunft:

seit dem Zwölftafelgesetz bezeugtes Erbwort aus dem uritalischen *auso-, das sich nach Michiel Driessen auf das indogermanische *h₂é-h₂us-o- ‚Glanz‘ zurückführen lässt; etymologisch verwandt mit altpreußisch ausis → prg und litauisch auksas → lt und ausas → lt[1]

Beispiele:

[1] Aurum potestas est. (Gold ist Macht.)
[1] „ubi foras cum auro illic exibant.“ (Naev. poet. 6)[2]
[2b] „immo apud tarpezitam situm est / illum quem dixi Lyconem, atque ei mandavi, qui anulo / meo tabellas opsignatas attulisset, ut daret / operam ut mulierem a lenone cum auro et veste abduceret.'“ (Plaut. Curc. 345–348)[3]
[2b] „purpura aetati occultandaest, aurum turpi mulieri.“[4]
[2c] „sed mihi avos huiius opsecrans concredidit / auri thensaurum clam omnis:“ (Plaut. Aul. 6–7)[3]
[2c] „i, redde aurum.“ (Plaut. Aul. 829)[3]
[2c] „edepol ne illic pulchram praedam agat, si quis illam invenerit / aulam onustam auri; verum id te quaeso ut prohibessis, Fides.“[3]
[2c] „cubitum hercle longis litteris signabo iam usquequaque, / si quis perdiderit vidulum cum auro atque argento multo, / ad Gripum ut veniat. non feretis istum, ut postulatis.“ (Plaut. Rud. 1294–1296)[4]
[2c] „spondeo et mille auri Philippum dotis.“ (Plaut. Trin. 1158)[4]

Wortbildungen:

[*] auramentum, aurarius, auratus, aurescere, aureus, auricolor, auricomus, aurifer, aurifex, aurifodina, aurifossor, aurigans, aurigena, auriger, aurilegulus, auripigmentum, aurosus, aurugo

Übersetzungen Bearbeiten

[1] Lateinischer Wikipedia-Artikel „aurum
[1–3] Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „aurum“ (Zeno.org), Band 1, Spalte 740-741.
[1–3] Josef Maria Stowasser, Michael Petschenig, Franz Skutsch: Stowasser. Lateinisch-deutsches Schulwörterbuch. Oldenbourg, München 1994, ISBN 3-486-13405-1, Seite 58, Eintrag „aurum“.

Quellen:

  1. Michiel de Vaan: Etymological Dictionary of Latin and the other Italic Languages. 1. Auflage. Brill, Leiden, Boston 2008, ISBN 978-90-04-16797-1 (Band 7 der Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series), Seite 63.
  2. Jürgen Blänsdorf (Herausgeber): Fragmenta poetarum Latinorum epicorum et lyricorum. Praeter Enni Annales et Ciceronis Germanicique Aratea. 4. vermehrte Auflage. De Gruyter, Berlin, New York 2011, ISBN 978-3-11-020915-0, Seite 44.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 Titus Maccius Plautus: Comoediae. recognovit brevique adnotatione critica instruxit W. M. Lindsay. Nachdruck der 1. Auflage. Tomus I: Amphitruo, Asinaria, Aulularia, Bacchides, Captivi, Casina, Cistellaria, Curculio, Epidicus, Menaechmi, Mercator, Oxford 1936 (Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis, Digitalisat).
  4. 4,0 4,1 4,2 Titus Maccius Plautus: Comoediae. recognovit brevique adnotatione critica instruxit W. M. Lindsay. Nachdruck der 1. Auflage. Tomus II: Miles Gloriosus, Mostellaria, Persa, Poenulus, Pseudolus, Rudens, Stichus, Trinummus, Truculentus, Vidularia, Fragmenta, Oxford 1936 (Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis, Digitalisat).
Ähnliche Wörter:
aura, auris