agrest (Polnisch) Bearbeiten

Substantiv, m Bearbeiten

Singular Plural
Nominativ agrest agresty
Genitiv agrestu agrestów
Dativ agrestowi agrestom
Akkusativ agrest agresty
Instrumental agrestem agrestami
Lokativ agreście agrestach
Vokativ agreście agresty
 
[4] agresty na krzewie - Stachelbeeren am Strauch

Nebenformen:

[2] archaisch: hrabrest

Worttrennung:

a·g·rest, Plural: a·g·res·ty

Aussprache:

IPA: [ˈaɡrɛst], Plural: [aˈɡrɛstɨ]
Hörbeispiele:   agrest (Info), Plural:

Bedeutungen:

[1] archaisch, Botanik: saure, unreife Beere oder Traube
[2] archaisch: Wein, der aus [1] gewonnen wird; saurer, herber Wein
[3] Botanik: Stachelbeere, Stachelbeerstrauch (Ribes uva-crispa)
[4] essbare Frucht von [1] Stachelbeere

Herkunft:

seit dem 15. Jahrhundert in der Bedeutung ‚saurer, herber Wein‘ bezeugte Entlehnung über das alttschechische agrest → cs aus dem italienischen agresto → it;[1] eine Übertragung der Bezeichnung für eine ‚unreife, saure Traube‘ auf die Stachelbeere ist unbegründet,[1] wodurch es sich hier also um Homonyme handele; die Herkunft für das seit der 2. Hälfte des 18. Jahrhunderts bezeugte agrest in der Bedeutung ‚Stachelbeere‘ ist unklar;[2] da diese Beere jedoch zunächst in Deutschland kultiviert wurde, könnte es sich um eine Entlehnung aus dem Deutschen handeln, nämlich aus dem Attribut einer neuen Sorte: angeröstete (Stachelbeere)[2][3]

Synonyme:

[3] porzeczka agrest

Oberbegriffe:

[1] jagoda
[2] wino
[3] krzew, roślina
[4] jagoda, owoc

Beispiele:

[3] „Dobiegł wkrótce parkanu, znalazł w nim otwory, / I wcisnął się pocichu, jak wilk do obory; / Nieszczęściem trącił krzaki suchego agrestu. / Ogrodniczka jak gdyby zlękła się szelestu, / Oglądała się wkoło, lecz nic niespostrzegła;“[4]
[3] „Bujny agrest, gęste porzeczki obrosły każdą drożynę.“[5]
Üppige Stachelbeersträucher, dichte Johannisbeeren umwuchsen jeden Pfad.
[4] „Z rąk dziewczynki wysunęły się końce fartuszka, agresty i głogi posypały się w trawę,“[6]
Aus den Händen des Mädchens rutschten die Enden ihrer Schürze heraus, die Stachelbeeren und Hagebutten fielen in das Gras,

Charakteristische Wortkombinationen:

[3] hodować agrest
[4] jeść agresty, zbierać agresty; dżem z agrestu, kompot z agrestu

Wortbildungen:

[3, 4] agrestowy
[3] agreściak, agreśniak

Übersetzungen Bearbeiten

[3] Polnischer Wikipedia-Artikel „agrest
[3, 4] PONS Polnisch-Deutsch, Stichwort: „agrest
[3, 4] Słownik Języka Polskiego – PWN: „agrest
[3, 4] Marek Łaziński: Słownik zapożyczeń niemieckich w polszczyźnie. 1. Auflage. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008, ISBN 978-83-01-15588-9, Seite 24.
[1] Stanisław Dubisz: Uniwersalny słownik języka polskiego. 1. Auflage. Band 1 A–G, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003, ISBN 83-01-13858-0, Seite 27.
[3, 4] Mirosław Bańko: Inny słownik języka polskiego. 1. Auflage. Band 1 A–Ó, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000, ISBN 83-01-12826-7, Seite 10–11.
[3, 4] Halina Zgółkowa: Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny. Band 1 a – amyloza, Wydawnictwo „Kurpisz“, Poznań 1994, ISBN 83-86600-22-5, Seite 123.
[3, 4] Mieczysław Szymczak: Słownik języka polskiego. 1., integrierte Auflage. Band 1 A–K, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995, ISBN 83-01-11835-0 (Diese Auflage umfasst die ursprünglich 7. Auflage von 1992 mit dem nun integrierten Supplement von Zygmunt Saloni.), Seite 16.
[3, 4] Słownik Języka Polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego: „agrest
[3, 4] Witold Doroszewski: Słownik języka polskiego. Band 1–11, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997, ISBN 83-01-12321-4 (elektronischer Reprint; Erstdruck 1958–1969) „agrest“
[1–4] Jan Karłowicz, Adam Kryński, Władysław Niedźwiedzki: Słownik języka polskiego. Band 1 A–G, Warszawa 1900 (Digitalisat), Seite 14.
[1, 3, 4] Aleksander Zdanowicz et. al.: Słownik języka polskiego. Obejmujący: oprócz zbioru właściwie polskich, znaczną liczbę wyrazów z obcych języków polskiemu przyswojonych: nomenklatury tak dawne, jak też nowo w użycie wprowadzone różnych nauk, umiejętności, sztuk i rzemiosł: nazwania monet, miar i wag główniejszych krajów i prowincji; mitologję plemion słowiańskich i innych ważniejszych, tudzież oddzielną tablicę słów polskich nieforemnych z ich odmianą. Część I: A–O, Wilno 1861 (Digitalisat), Seite 9.
[1–4] Samuel Bogumił Linde: Słownik języka polskiego. Band 1, Teil 1 (Volumen I) A–F, Drukarnia XX. Piiarów, Warszawa 1807, „agrest“, Seite 7.
[2–4] Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk (Herausgeber): Słownik polszczyzny XVI wieku. Tom I: A–Bany, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław/Warszawa/Kraków 1966 (Digitalisat), Seite 91.
[2] Polska Akademia Nauk (Herausgeber): Słownik staropolski. Tom I, Zeszyt 1: A–Ażeć, Warszawa 1953 (Digitalisat), Seite 21.
[*] Słownik Ortograficzny – PWN: „agrest

Quellen:

  1. 1,0 1,1 Andrzej Bańkowski: Etymologiczny słownik języka polskiego. 1. Auflage. 1. Band A – K, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000, ISBN 83-01-13016-4, „agrest“ Seite 6.
  2. 2,0 2,1 Andrzej Bańkowski: Etymologiczny słownik języka polskiego. 1. Auflage. 1. Band A – K, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000, ISBN 83-01-13016-4, „agrest“ Seite 5.
  3. Marek Łaziński: Słownik zapożyczeń niemieckich w polszczyźnie. 1. Auflage. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008, ISBN 978-83-01-15588-9, „agrest“ Seite 24.
  4. Adam Mickiewicz: Pan Tadeusz. czyli ostatni zajazd na Litwie. Historja szlachecka z r. 1811 i 1812, we dwunastu księgach, wierszem. Alexander Jełowicki, Paris 1834 (Wikisource), Seite 102.
  5. Stefan Żeromski: Popioły. 8. Auflage. Tom I, J. Mortkowicz, Warszawa 1932 (Wikisource), Seite 5.
  6. Eliza Orzeszkowa: Sielanka nieróżowa. In: Z różnych sfer. S. Lewental, Warszawa 1886 (Wikosource), Seite 56.